İd, Ego V Süperego

Freud,

Psikanalitik kuramında zihnin üç temel kavramdan oluştuğunu düşünmekteydi. Bu kavramları sırasıyla id (alt bilinç), ego (benlik) ve süperego (üst benlik) olarak adlandırmıştı. İnsan zihnini oluşturan bu katmanların hepsinin birlikte yer almalarına karşın farklı düzlemlerde fonksiyon gösterdiklerini, alt ve üst bilincin çatışma içinde olduklarını düşünüyordu.

Bu kurama göre id; bilinç dışına, ego ve süperego ise bilinç altına karşılık gelmekteydi.

“Ego şahlanmış bir at üzerindeki şövalye gibidir. İd ile süperegonun isteklerini uzlaştırmaya çalışan hakemdir.”

Temel olarak id, zevk temelli ilkel istekleri oluştururken; ego bunları gerçeklikle tanıştırıyor, süperego ise vicdan dediğimiz olguyu içine katarak sonuca eriştiriyordu.

Basit bir analoji ile; sarhoşken yaptığınız hareketleri id, ayıldıktan sonra ki “ne yaptım ben?” söylemlerini ego ve onları bir bahaneyle kılıfa sokma meziyetinin süperego tarafından üstlenildiği söylenilebilir.

•İd, zihnin en ilkel ihtiyaç dürtülerini temsil eder. İnsan psikolojisinde oluşan cinsellik ve saldırganlık içtepileri id etrafında şekillenir; açlık, cinsellik, boşaltım gibi isteklerimizin temelinde o vardır. Freud’a göre yeni doğan bir bebek saf id’den oluşmaktadır.

•Ego, insanoğlunun dış dünya ile uyum içerisinde yaşamasını sağlayan zihinsel işlevler bütünüdür. Kişiliğin düzenleyici, denge ve uyum sağlayıcı bileşenidir.
Saf id ile doğan bir bebek büyüyüp dış dünya ile tanıştıkça id’in sağladığı içgüdüsel dürtülerin gerçekliğin (toplumun normları, tabuları ve yasaları) dayatmaları altında doyurulması gerektiğini öğrenir. Bu durumda alt benliğin bir kısmı evrimleşerek egoyu (benliği) oluşturur.İd ve süperego arasında denge işlevi görür.Tamamen akıllı ve rasyonel ancak ahlaksızdır. (Örneğin id kapkaç yapmanızı ister, ancak ego gerçekçiliği olaya katarak sizin kapkaçı tenha bir yerde yapmanızı söyler.)

•Bir bebek, aile ve çevreden görülmüş olduğu sosyal davranışlara bağlı olarak günah, ayıp, yasak, haksızlık, tabular, normlar gibi kavramlar ile ahlaki değerlerini oluşturur. Süperego; insanın çocukluk çağlarında şekillenen içsel otoritesi, medeniyetin benliğimizdeki temsilcisidir.